Publication
Title
Schuld in meervoud : een sociologische verkenning van schuldinvordering tussen economie, recht en sociaal werk
Author
Abstract
Schulden zijn alomtegenwoordig in de dagelijkse levens van gezinnen. Ze bestaan niet enkel in de vorm van geldkrediet maar ook als onvolledige transacties en andere uitgestelde betalingen (zoals ziekenhuiskosten, post paid telecomformules of betalin- gen voor nutsvoorzieningen). Zo opgevat is haast iedereen verwikkeld in geldelijke schulden. Meer nog, de mogelijkheid tot ‘in schuld treden’ is vaak een voorwaarde voor maatschappelijke participatie (van abonnementen met achterafbetaling tot hypothecair krediet). Wanneer betalingen uitblijven en schulden opeisbaar worden, kunnen ze deel uitmaken van problemen met het gezinsbudget. Voor de schuldeiser vormen dezelfde schulden uitstaande inkomsten. Hij kan ze zelf proberen in te vorderen of beroep doen op gespecialiseerde actoren. Professionele schuldinvordering is een onderbelichte praktijk, zowel in de sociolo- gische als in de bredere academische en niet-academische literatuur. Deze dissertatie biedt gedetailleerde beschrijvingen van de praktijken van incassokantoren, gerechtsdeur- waarders en schuldbemiddelaars. Voor een verklarend begrip van schuldinvordering is een analyse vereist van deze praktijken in het licht van de specialisaties en de unieke machtigingen van de betrokken beroepsactoren. Met dit doel voor ogen haalt dit proef- schrift inspiratie uit Actor-Netwerk Theorie en systeemtheorie. Deze kaders doen dienst als ‘sensitizing’ instrumenten bij de empirische verkenningstocht van professionele schuldinvordering. Deze dissertatie laat zien hoe invorderaars als incassokantoren en gerechtsdeurwaar- ders niet enkel met een schuld omgaan maar die ook mee vormgeven. Hun activiteiten hebben effecten op de schuld waardoor deze van gedaante verandert, zowel wat betreft het totaal te betalen bedrag als in de wijze waarop de schuld door de schuldenaar wordt ervaren. Door deze praktijken in kaart te brengen en te analyseren, poogt dit proefschrift nieuwe inzichten te bieden in de problemen die met schuldenlast gepaard kunnen gaan. De praktijken van de betrokken beroepsactoren moeten we situeren in gedifferen- tieerde maatschappelijke domeinen, waardoor ze door erg verschillende zienswijzen worden geschraagd. Schuld verschijnt er telkens in een andere hoedanigheid. Binnen kredietmanagement als onderdeel van financieel beheer is schuld een uitstaande in- komst, zo snel mogelijk in te vorderen tegen een minimale kost. Bij rechtsuitvoering als onderdeel van recht draait invordering om het voltrekken van een juridisch afdwingbare verplichting. In schuldhulpverlening en sociaal werk, tenslotte, vormt de ingevorderde schuld een bedreiging voor de levensstandaard en het beperkte budget van de schulde- naar met betaalproblemen. Deze variatie aan hoedanigheden maakt van schuld een ‘meervoudig object’: de verscheidenheid aan werkelijkheidsscheppende praktijken, ver- trekkend vanuit verschillende logica’s, verschaft eenzelfde schuld gelijktijdig meerdere zijnsvormen. Aan de basis van die meervoudigheid liggen verschillende ‘werelden van schuldinvordering’. Door een licht te werpen op dit complexe karakter van schuld doorheen het proces van invordering en door aandacht te besteden aan de interacties tussen invorderaars en betalingsplichtigen, levert deze dissertatie inzicht in de ‘spiraal van schulden’ die bij personen met betaalproblemen kan ontstaan. Dit proefschrift laat zien hoe die budgettaire moeilijkheden zowel gerelateerd zijn aan de vereiste timing van betalingen als aan de bijkomende kosten die de invorderingsprocedure met zich kan meebrengen. Het aanpakken van dit aspect van schulden als sociaal probleem vergt een structurele ingreep in deze werelden van schuldinvordering.
Language
Dutch
Publication
Antwerpen : Universiteit Antwerpen, Faculteit Sociale Wetenschappen, Departement Sociologie , 2020
Volume/pages
359 p.
Note
Supervisor: Verschraegen, Gert [Supervisor]
Full text (open access)
UAntwerpen
Faculty/Department
Research group
Publication type
Subject
Affiliation
Publications with a UAntwerp address
External links
Record
Identifier
Creation 06.01.2020
Last edited 07.10.2022
To cite this reference